Hỏi: Tôi là người có nhà đất được cấp Sổ Đỏ và muốn bán nhà đất này. Người bán sẽ thanh toán làm nhiều lần. Tôi có thể thỏa thuận với người bán là giữ lại Sổ Đỏ và tiếp tục ở lại nhà đến ngày người mua trả hết số tiền được không?
Trả lời
          Mua bán nhà đất là một quá trình. Quá trình này bắt đầu từ khi các bên ngồi vào đàm phán việc mua bán và kết thúc khi bên mua được cấp Giấy Chứng nhận Quyền Sử dụng đất ( Sổ Đỏ ) tên mình. Giá trị mua bán thường cao, thủ tục pháp lý phức tạp, nên thường các bên thỏa thuận thanh toán nhiều lần. Bên mua thường yêu cầu bên bán trao Sổ Đỏ mang tên bên bán sau khi thanh toán được một phần tiền nào đó. Đồng thời, bên mua cũng yêu cầu bên bán cùng đi lên Phòng Tài nguyên Môi trường để chuyển tên trên Sổ Đỏ. Cách làm này có vẻ phổ biến nhưng tương đối mạo hiểm. Giả sử, bên mua chỉ thanh toán được một khoản tiền, nhưng đã được bên bán tạo điều kiện thay tên chủ sở hữu tên Sổ Đỏ. Nếu bên mua chây ì không trả tiền nữa, khả năng các bên lại phải giải quyết mâu thuẫn tại tòa án.
          Pháp luật cung cấp các nội dung mà dựa vào đó, các bên vừa có thể bảo vệ lợi ích của mình, vừa tránh mâu thuẫn với đối phương. Nếu bạn muốn vừa giữ lại Sổ Đỏ, vừa ở lại nhà đất cho tới khi người mua trả hết tiền, tại sao không thử thỏa thuận với đối phương về việc bảo lưu quyền sở hữu?
          Điều 331 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Trong hợp đồng mua bán, quyền sở hữu tài sản có thể được bên bán bảo lưu cho đến khi nghĩa vụ thanh toán được thực hiện đầy đủ. Bảo lưu quyền sở hữu phải được lập thành văn bản riêng hoặc được ghi trong hợp đồng mua bán.
          Điều 332 quy định: Trường hợp bên mua không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán cho bên bán theo thỏa thuận thì bên bán có quyền đòi lại tài sản. Bên bán hoàn trả cho bên mua số tiền bên mua đã thanh toán... 
          Với quy định trên, bạn hoàn toàn có thể thỏa thuận, và ghi vào hợp đồng mua bán, chuyển nhượng nhà đất nội dung:
- Phương thức thanh toán: Xác định số lần bên mua phải trả tiền cho bạn.
- Việc chuyển giao quyền sở hữu, sử dụng nhà đất: Xác định chuyển giao các quyền này khi chuyển tên trên Sổ Đỏ.
- Bảo lưu quyền sở hữu: Xác định quyền sở hữu nhà, sử dụng đất được bảo lưu, nghĩa là vẫn thuộc về bạn cho đến khi chuyển tên trên Sổ Đỏ. Thời gian bảo lưu bạn vẫn giữ Sổ Đỏ và ở lại nhà đất. Bạn cũng có thể ghi rõ: Việc chuyển tên trên Sổ Đỏ chỉ được thực hiện khi bên mua thanh toán đủ tiền theo thỏa thuận.
- Trường hợp không thanh toán đúng thỏa thuận: Bạn xác định nghĩa vụ của bạn là trả lại tiền. Bạn có thể thỏa thuận về một mức phạt nào đó.
          Bạn hoàn toàn có thể yêu cầu công chứng viên ghi nhận thỏa thuận với nội dung trên. Nói chung, việc vận dụng pháp luật sẽ được đảm bảo tốt hơn nếu bạn có một luật sư hướng dẫn.