• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội -

• 

            Chạy án hình sự hiểu đơn giản là một bị can, bị cáo bỏ tiền cho công an, tòa án, Viện kiểm sát để thoát tù tội, tội nặng thành tội nhẹ, bị giam chuyển thành treo…Chạy án là thực tế tồn tại trong xã hội ta. Ví dụ như theo báo Tiền Phong tuần trước( từ 02 đến hết 08/06/2025 ): Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đang hoàn tất hồ sơ, đề nghị truy tố các cựu thẩm phán Nguyễn Tấn Đức, Chánh tòa Hình sự Tòa án Nhân dân tỉnh Đắk Lắk vì đã nhận 315 triệu đồng, Vũ Văn Tú, Thẩm phán Tòa án Nhân dân tỉnh Đắk Lắk vì đã nhận 40 triệu đồng để các bị cáo Nguyễn Tiến Dũng, Nguyễn Tiến Vy được mức án như ý. Ông Tú cũng được cho là cầm 1 tỷ đồng án trong vụ án khác.
            Phải nói trước, người viết phản đối việc chạy án. Nó làm xói mòn niềm tin vào công lý. Là luật sư, người viết từng phải trả lại tiền cho một bị cáo, chấp nhận không ra tòa. Người này bị quy tội cùng với nhiều bị cáo khác. Bị cáo nào cũng thuê luật sư. Nhưng khi biết các bị cáo đều có luật sư, một người thuộc cơ quan công quyền liên quan đến vụ án lập tức gọi điện cho các bị cáo, dọa là càng thuê luật sư càng bị nặng. Các bị cáo nghe vậy ai cũng sợ, chạy đến gặp luật sư đòi lại tiền, không nhờ bào chữa nữa. Sau đó, các bị cáo gom thêm một số tiền gấp bốn, năm lần tiền thuê luật sư, tổng cộng lên gần 1 tỷ để chạy án. Khổ nỗi, tù vẫn phải đi, mà số năm tù vẫn nặng như thường. Giả sử vẫn cứ thuê luật sư vào đề cập đến cái sai trong cả quá trình điều tra, truy tố thì chắc chắn vụ đó tòa không thể kết tội các bị cáo.
          Chạy án có thể dẫn đến mất tiền oan. Bị can, bị cáo – nhiều người gia cảnh rất khó khăn – lại thường bị gạ gẫm bỏ tiền chạy án. Mất tiền chạy án xong, họ lâm vào cảnh nợ nần, khánh kiệt. Nếu bị can, bị cáo chịu khó suy xét có thể tránh được việc mất số tiền đó.
            Vậy người định chạy án nên làm gì để không mất tiền oan? Có vài chia sẻ sau:
1/Cần phải hiểu người ta quy mình tội gì. Có thể yêu cầu điều tra viên giải thích. Đối chiếu với những gì mình đã làm. Từ đó nhận định tình thế pháp lý. Nên có một luật sư để trao đổi, nhận định tình thế pháp lý.
2/Nếu định bỏ tiền chạy án, nên hiểu cò chạy án rất đông, gồm cả đám quan chức, công an, luật sư. Đa số cầm tiền không làm gì. Chỉ cần kiểm tra cò, nếu chạy thì chạy ai, ở đâu, cách chạy, lái vụ việc thế nào để nhẹ đi hay không có tội… là đã ra kết quả.
3/Chẳng ai đưa cho chủ thầu toàn bộ số tiền xây nhà ngay từ đầu. Khi xây nhà người ta vẫn phải xem chủ thầu làm được không, nếu cần thay người khác. Đưa tiền thì đưa từng giai đoạn, thấy công việc tiến triển mới đưa. Có lẽ chỉ cần nói đến đây.
4/Nên nhớ số người tham gia giải quyết một vụ án ở phía nhà nước không chỉ một. Rất nhiều điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán, hội thẩm nhân dân. Những người này đều đủ trình độ để biết vụ án họ tham gia có đang được “ chạy “ không. Người nhận tiền chạy án hoàn toàn có thể bị tố cáo từ chính đội ngũ. Cơ hội đổ bể đủ lớn để bạn tự xác định nên xuống tiền không.
5/Khi chạy án, bạn tham gia cuộc chơi mà hậu quả bạn có thể mất tiền. Bạn tố lại ai đó cầm tiền mà không làm gì sẽ không cứu được bạn mà có thể làm cho bạn thêm rắc rối. Chấp nhận luật chơi một khi đã xác định chơi, mất tiền mà không kiện cáo.
6/Bị cáo bị truy tố một tội nào đó mà phải cách ly xã hội hãy sẵn sàng chấp nhận “ đi”. Cải tạo tốt thì việc giảm án có khi còn tốt hơn là bỏ tiền ra để chạy án.