• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội -

• 

               Từ khoảng tháng 05/2025, có thể xuất hiện tình trạng ùn nghẽn đơn kiện tại các tòa án. Đã có một kế hoạch giải tán tòa án quận huyện để lập ra tòa án khu vực, nghĩa là nhiều quận huyện chung một tòa án. Rồi cả việc sáp nhập tỉnh, tòa án một tỉnh bị sáp nhập, như Thái Bình chẳng hạn, sẽ được gộp vào tòa án tỉnh mới. Người ta phải giải quyết hết các vụ án tồn đọng trước khi sáp nhập. Do đó có thể tòa án không đủ thời gian để xem xét các đơn kiện mới.
               Vấn đề người dân quan tâm là làm sao đơn kiện của họ được xem xét sớm? Ngoài lý do như bỏ tòa quận huyện cũ, người dân nên chú ý đến các lý do khác. Nếu loại bỏ được những lý do đó thì vụ án của họ mau chóng được giải quyết.
              Các lý do thuộc phía người đi kiện khiến một vụ án chậm được thụ lý có thể kể ra:
- Thiếu định hướng: Không xác định hoặc quên mình đi kiện vì cái gì? Tiền? Danh dự? Do vậy lao vào những cuộc ăn thua không cần thiết. Đối phương đương nhiên phải tự bảo vệ hoặc trả đũa. Việc kiện cáo sẽ kéo dài đến cùng.
- Bỏ qua cơ hội đàm phán, thỏa hiệp. Việc chủ động khởi kiện khiến người đi kiện cảm thấy khó ngồi lại nói chuyện với đối phương.
- Thiếu sự chuẩn bị cần thiết. Đi kiện mà chưa có trong tay hồ sơ, chứng cứ cụ thể, không xác định được địa chỉ của người có quyền lợi – nghĩa vụ liên quan.
- Sa vào “ bẫy “: Ví dụ: Em đòi anh chia thừa kế nhà đất. Sau khi tòa thụ lý vụ án, mới biết anh đã có Sổ Đỏ. Tòa án nói là phải kiện hành chính đòi hủy Sổ Đỏ vì  cấp sai. Thế là người em đi rút đơn kiện, làm đơn kiện mới nhằm vào ủy ban nơi cấp Sổ Đỏ. Như vậy việc cũ chưa xong tự chuốc thêm việc mới.
              Vậy làm gì để vụ án dân sự, kinh doanh – thương mại, lao động có thể được giải quyết trong thời gian nhanh nhất, theo chủ động của người đi kiện? Một số chia sẻ:
1/Đánh giá kỹ càng về vụ việc của mình. Trước khi kiện, bạn nên xác định mình muốn gì? Tiền? Danh dự? Kiện cho ra nhẽ miễn là có phán quyết tòa án? Để đạt cái bạn muốn, bạn có gì trong tay? Chứng cứ? Sự ủng hộ của người liên quan?... Nên có luật sư giúp bạn.
2/Giành thời gian chuẩn bị vụ kiện. Thu thập các chứng cứ cần thiết. Tìm hiểu và xin xác nhận địa chỉ của người liên quan. Xác định các yêu cầu phù hợp. Chuẩn bị tiền theo kiện.
3/Làm đơn, chuẩn bị hồ sơ gửi kèm. Lần đầu nộp đơn, tòa có thể không thụ lý ngay. Bạn nên chấp nhận tình trạng sửa đi sửa lại. Chỉ nên hỏi lại tòa cho rõ nhằm mục đích làm đơn. Sau vài ba lần nộp đơn tòa không thụ lý, từ đó cãi nhau tay đôi với tòa là không khôn ngoan.
4/Tận dụng cơ hội thỏa hiệp. Nếu phần được nhận ít hơn phần mà theo luật đáng ra phải vậy, nhưng có thể nhận giá trị vật chất ngay và tránh mất thời gian, giảm stress thì rất nên suy xét. Để tận dụng việc thỏa hiệp, nên luôn giữ sự ôn hòa tại tòa, không nên cãi nhau tay đôi với đối phương.
5/Khi đã đâm đơn ra tòa thì vừa nộp trực tiếp, vừa gửi qua bưu điện, vừa nộp trực tuyến nếu có thể. Thường xuyên lên tòa hỏi đơn đã được xem xét chưa? Nếu lâu quá bạn nên làm đơn yêu cầu mau chóng thụ lý và gửi thẳng vị chánh án tòa án đó.