• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội –

• 

     Trong vụ hình sự, người bị tạm giữ phải vượt qua cửa ải đầu tiên trong các nhà tạm giữ. Loại nhà này thường được xây trong sân công an quận, huyện. Tạm giữ là cách nhà chức trách dùng mỗi khi thấy ai đó chuẩn bị thực hiện tội phạm, hoặc đã phạm tội để ai đó nhìn thấy xác nhận, hoặc đang trốn nã bị bắt, hoặc trước có quyết định tạm giữ giờ đầu thú.
     Luật định người tạm giữ có các quyền đáng kể nhất là:
-Được biết mình bị giữ về tội gì, tại sao bị giữ,
-Từ chối khai cái có thể dùng buộc tội mình hoặc nhận là có tội,
-Nhờ luật sư bào chữa,
-Đưa chứng cứ, đồ vật, tài liệu, yêu cầu gỡ tội cho mình,
-Phản bác chứng cứ, đồ vật, tài liệu, yêu cầu buộc tội mình,
-Khiếu nại quyết định, lối hành xử của nhà chức trách.
     Mỗi lần tạm giữ là 3 ngày. Một người thường phải chịu tạm giữ 3 lần như vậy, nên cần nhớ câu “ 3 lệnh 9 ngày “. 9 ngày người bị tạm giữ bị gọi hỏi xoành xoạch. Phòng điều tra ngay gần đó. Vì vậy, đây là 9 ngày quan trọng. Thực tế, công an thường lấy được các lờikhai buộc tội trong 9 ngày này. Nhiều trường hợp, với các điều tra viên không quá lõi đời, thông tin về vụ án là số 0, nhưng họ vẫn khiến người bị tạm giữ nhận tội và lập hồ sơ vụ án theo hướng người này khai. Người bị tạm giữ khi bị công an bắt có tâm lý hoang mang, sợ hãi, có khi còn cả chán nản, thất vọng, nên việc khai cái gì đó ra, kể cả đó là cái sẽ được dùng để buộc tội mình, hoàn toàn có thể thông cảm.
     Vậy, người bị tạm giữ nên làm gì để tránh tình trạng tự tròng dây vào cổ? Một số gợi ý:
1.Hãy nhớ lại việc đã làm. Tự trả lời: Ai tham gia? Đã làm gì? Làm ở đâu? Lúc nào? Tại sao việc đó bị phát hiện? Công an có thể biết gì rồi? Hãy xác định: Đánh được thì đánh, không đánh được thì chạy, không chạy được thì xin. Nghĩa là nếu cảm thấy bị oan, có chứng cứ ngoại phạm rõ ràng thì quyết minh oan, nếu cảm thấy tránh được, với quy định của luật là công an phải chứng minh tội phạm, thì đơn giản là nói không nhiều nhất, nếu cảm thấy mọi việc quá rõ, hãy ăn năn và trình bày hoàn cảnh. Nhất định phải có một phương án gỡ tội thống nhất.
2.Hỏi xem mình bị tội gì? Nếu có thể, hỏi cả khung, khoản. Có thể người ta sẽ nói cao lên, nghiêm trọng hóa mọi việc. Hỏi xem luật mô tả tội đó phải có hành vi gì. Hỏi ai tố cáo? Có thể cho xem đơn từ tố cáo được không? Có thể cho xem chứng cứ mà họ trình?
3.Khi được hỏi câu hỏi mà nếu trả lời, sẽ bị dùng buộc tội chính mình, hãy nói thẳng: Tôi xin không khai cái chống lại tôi, công an cứ điều tra, đến đâu tôi xin chịu.
4.Xem xét có nên sớm tự bào chữa, đưa các đồ vật, tài liệu, yêu cầu... minh oan hay giảm nhẹ không. Chưa chắc tự bào chữa sớm, sớm đưa chứng cứ và khẳng định mình vô tội là hay. Bào chữa vào thời điểm nào, lúc nào thì đưa chứng cứ minh oan luôn cần suy tính. Lẽ nhiên, nếu người bị tạm giữ thực sự vô tội, phải kêu oan ngay từ đầu.
5.Với chứng cứ, tài liệu, yêu cầu ... buộc tội, hỏi xem là những thứ gì? Nên đưa ra yêu cầu xem xét tính hợp pháp của chúng. Yêu cầu giám định nếu cần.
     5, 50, hay 500 chước pháp trên chỉ tốt với người bị tạm giữ nếu anh/chị ta có tâm lý ổn định. Sợ hãi có trong mọi người. Luật sư cũng sợ hãi khi bắt đầu mỗi phiên xử. Hẳn thân chủ của luật sư, có thể có cả người đang chờ hết 3 lệnh 9 ngày kia, cũng sợ hãi. Vấn đề là biết chế ngự sợ hãi. Người bị tạm giữ mỗi khi lo cho số phận, người nhà, công việc ... nên tập cách ngay lập tức nghĩ sang cái khác. Nên tập hít thở sâu. Làm chủ nhịp thở là làm chủ thế giới. Tự nói trong đầu: “ Vượt qua, vượt qua, vượt qua “. Rồi nhớ tới cách bào chữa xuyên suốt cho vụ việc của mình.