• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội –

     Trong tranh tụng hành chính, cơ hội để người dân thắng các cơ quan hành chính thực sự không cao. Tòa án chịu áp lực của người đứng đầu cơ quan hành chính  nên thường bác bỏ yêu cầu của người đi kiện. Việc thất bại trong tranh tụng hành chính gây nên tình trạng công dân tập trung khiếu kiện tại Hà Nội.
     Tại Thông báo số 202/TB-VPCP ngày 31/5/2018 về Kết luận của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về công tác giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, kéo dài, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng tình trạng công dân tập trung khiếu kiện tại Hà Nội đã gây áp lực giải quyết, mất trật tự công cộng.
     Nội dung khiếu kiện chủ yếu liên quan đến đất đai (chiếm trên 70%), trong đó tập trung vào vấn đề thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tranh chấp đất đai, việc chuyển đổi mô hình chợ truyền thống...
     Để giải quyết tình trạng này, Thủ tướng cho rằng nên sửa đổi quy định về giá đền bù để đảm bảo lợi ích người đi kiện. Thủ tướng cho rằng các cơ quan liên quan nghiên cứu, tạo điều kiện, khuyến khích công dân khởi kiện các quyết định hành chính và hành vi hành chính ra TAND.
     Thủ tướng yêu cầu thủ trưởng các cơ quan hành chính phải thực hiện nghiêm túc Luật tố tụng hành chính, tham gia phiên tòa, tranh tụng, đối thoại …theo đúng quy định.
     Thủ tướng cũng yêu cầu bộ trưởng, chủ tịch UBND các cấp nghiêm túc thực hiện chế độ tiếp công dân định kỳ và đột xuất. Chủ tịch UBND phải đề cao trách nhiệm, trực tiếp đối thoại với người dân, chỉ đạo giải quyết kịp thời, không để phát sinh thành “điểm nóng” gây phức tạp về an ninh, trật tự.
Chỉ đạo này của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có thể đem lại cơ hội mới cho người đi kiện khi tranh tụng hành chính. Các tranh chấp với cơ quan hành chính nên được giải quyết ở tòa án, với điều kiện quá trình giải quyết minh bạch, đúng luật. Cơ quan hành chính phải chấp nhận phán quyết tòa án, kể cả “ thua “ người đi kiện.
     Thực tế trong các vụ tranh tụng hành chính  với đông người chúng tôi tham gia, người đi kiện thường gặp phải các vấn đề:

• Vấn đề ủy quyền: Việc hàng trăm hộ gia đình phải làm từng ủy quyền cho luật sư rất mất thời gian. Nhiều vụ người đi kiện làm ủy quyền chưa chuẩn.
• Vấn đề nội dung đề nghị giải quyết: Đại đa số người đi kiện biến cuộc đối thoại thành nơi “ xả “ bức xúc, chưa có các vấn đề cụ thể được nêu ra để cơ quan hành chính đối thoại lần lượt. Cách đưa vấn đề cũng chưa chuẩn, thường là chỉ đến hôm đối thoại mới được đưa ra.
• Vấn đề tiến độ và cách giải quyết: Do chưa xác định vấn đề cần đối thoại là gì nên người khiếu kiện hay quên luôn cả đề xuất về thời gian vấn đề được trả lời. Hôm đối thoại thường là hôm mà vị đứng đầu cơ quan hành chính lắng nghe người đi kiện, người đi kiện quên là cần làm việc thêm với thuộc cấp của ông/bà đó.
• Vấn đề tổng hợp, giải thích chứng cứ: Với các vụ tranh tụng hành chính với đông người tham gia, có thể lịch sử sử dụng đất mỗi hộ khác nhau, đáng lý ra đơn yêu cầu nên được làm riêng cho từng hộ, kèm theo là chứng cứ và chú giải. Sau đó một đơn chung trình bày từng nhóm nội dung, chứng cứ nên được lập. Trong khi đó, trong các vụ tranh tụng hành chính kiểu này, đơn từ và chứng cứ kèm theo thường không rõ ràng, nhiều trường hợp luật sư làm chung một cái đơn, để trống sẵn tên, địa chỉ… rồi phát cho vài người để chia cho cả nhóm.
• Vấn đề chi phí: Việc tranh tụng hành chính với đông người tham gia thường là quá trình dài ngày, tốn nhiều chi phí đi lại, ăn ở, thư từ… Người khiếu kiện thường không có người có thể quản lý “ quỹ “ khiếu kiện.
• .v.v...

     Vì vậy, để chiến thắng trong tranh tụng hành chính, tận dụng tốt cơ hội mà Thủ tướng tạo ra, người khiếu kiện nên có những nỗ lực, tốt hơn cả là phối hợp với luật sư, thậm chí nhóm luật sư để vượt qua điểm yếu cố hữu của chính họ. Cơ hội thắng kiện, cách kiện, cách thu thập chứng cứ, hoàn thiện hồ sơ, việc cử người đại diện thay mặt cho hàng trăm người vốn dĩ bận nhiều việc ... sẽ được các luật sư giải quyết.