• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội -

• 

Bạn chuẩn bị kiện cáo. Thời hiệu là cái nên lưu tâm. Hiểu nôm na thời hiệu là quãng thời gian mà khi hết, bạn không được kiện nữa. Nhiều trường hợp, đối phương của bạn tìm cách câu giờ. Nhiều thủ đoạn được vận dụng, dễ thấy là đàm phán, hứa hẹn, cam đoan… để thời hiệu trôi qua. Khi thời hiệu trôi qua, việc bạn tiếp tục tìm kiếm lợi ích là thiên nan vạn nan.
Nhiều chuyên gia pháp lý đã tổng hợp thời hiệu đối với từng loại vụ việc. Thực sự thì mỗi vụ việc có loại thời hiệu riêng. Người viết xin chép lại và giải thích thêm chút.
1.Với tranh chấp theo hợp đồng: Bạn ký một hợp đồng, ví dụ gia công chẳng hạn, trong hợp đồng, bạn muốn đối phương dùng nguyên liệu loại 1, nhưng đối phương dùng nguyên liệu loại 2 rẻ hơn, hoặc bạn cung cấp hàng cho đối phương, và họ nợ tiền chưa thanh toán, hoặc bạn hợp đồng sửa nhà với đối phương, khi làm xong bạn phát hiện ra tường bị ngấm nước. Những ca này thuộc loại tranh chấp có nguyên nhân thực hiện một việc theo hợp đồng.
Thời hạn để kiện ra tòa: 03 năm, tính từ khi bạn biết hoặc buộc phải biết quyền lợi mình bị xâm hại.
2.Chia thừa kế là nhà – đất: Bố mẹ có hai người con và qua đời. Bố mẹ có mảnh đất 100m2, trên có nhà 70m2. Bố mất năm 2010, mẹ mất năm 2012. Nhà – đất do một trong hai người con ở cả.
Thời hiệu để kiện ra tòa: 30 năm kể từ thời điểm mở thừa kế.
Thời điểm mở thừa kế là thời điểm người để lại tài sản qua đời. Trong ví dụ trên, người con không có nhà – đất được kiện chia phần nhà - đất của bố kể từ 2010 đến 2040 tính từ ngày bố mất. Người này cũng được kiện chia phần nhà – đất của mẹ kể từ 2012 đến 2042 tính từ ngày mẹ mất.
3.Chia thừa kế là động sản: Cũng ví dụ trên, nhưng bố mẹ để lại tài sản là tiền, vàng, đồ cổ... Một trong hai người con giữ những thứ này.
Thời hiệu để kiện ra tòa: 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế.
Vậy, trong trường hợp này, một người con có quãng thời gian được phép kiện chia thừa kế động sản bố để lại trong khoảng từ 2010 đến 2020 tính từ ngày bố mất, với tài sản của mẹ, là khoảng từ 2012 đến 2022 tính từ ngày mẹ mất.
4.Yêu cầu tòa án xác nhận hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác: Một số người như con ngoài hôn nhân của người để lại tài sản thường bị lờ đi khi chia tài sản. Một số người khác là con của người để lại tài sản nhưng bạc đãi bố mẹ lúc sống. Vì vậy, vấn đề xác nhận hoặc bác bỏ quyền thừa kế đối với một người được đặt ra.
Thời hiệu đưa vụ việc ra tòa: 10 năm kể từ thời điểm mở thừa kế.
5.Yêu cầu người thừa kế thực hiện nghĩa vụ về tài sản của người chết để lại: Người qua đời và để lại tài sản cũng có thể có các món nợ. Người thừa kế tài sản phải trả các món nợ đó.
Thời hiệu khởi kiện: 03 năm kể từ thời điểm mở thừa kế.
Tạm thời người viết đưa ra các thời hiệu như vậy. Với các loại thời hiệu khác, xin được trình bày ở các bài tiếp theo.