TRANH TỤNG DÂN SỰ: ĐÒI TIỀN OAN SAI – NÊN NGHE ĐƯỢC VÀ ĐỪNG THÁI QUÁ

TRANH TỤNG DÂN SỰ: ĐÒI TIỀN OAN SAI – NÊN NGHE ĐƯỢC VÀ ĐỪNG THÁI QUÁ
- Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương -
     Ông X. là nông dân. Năm 2012, con ông đánh một người hàng xóm. Vì việc này anh bị xử 24 tháng tù. Vấn đề là khi bồi thường cho người bị hại, gia đình ông không có tiền. Cơ quan thi hành án dân sự địa phương cưỡng chế bằng cách tịch thu trâu nhà ông. Ông X. kiện khắp nơi. Các cơ quan pháp luật khẳng định việc làm của cơ quan thi hành án là sai. Cơ quan thi hành án địa phương sẵn lòng bồi thường 160 triệu. Nhưng ông X. ra giá con trâu là 2,6 tỷ. Trong số tiền lên đến mức hơn cả chiếc Mercedes hạng sang cho doanh nhân thành đạt này, ông liệt kê cả tiền … phân trâu là 18 triệu đồng. Rồi tiền da, xương trâu.
     Những người thực tế, hoặc tự cho là chịu thiệt vì việc làm của cơ quan nhà nước khá nhiều. Ở khu tiếp dân số 1 Ngô Thì Nhậm, Hà Đông, Hà Nội, những người chầu trực bao năm để đòi bồi thường khá đông.
     Từ áp lực của họ, việc bồi thường dần phổ biến. Nạn nhân oan sai được nhận tiền tỷ. Ông Nguyễn Thanh Chấn, ngồi oan 10 năm tù, được trả hơn 7 tỷ. Ông Huỳnh Văn Nén, ngồi oan 17 năm tù, được thống nhất trả hơn 10 tỷ. Bà Đặng Thị Nga và các con bị kết án oan 28 năm trước thống nhất mức bồi thường 12,5 tỷ…
     Ý kiến về việc nhà nước bồi thường cho người oan sai, các đại biểu quốc hội, chuyên viên đều cho rằng không nên tính “ hóa đơn “ với người oan sai. Các chi phí của họ, các khoản mất đi là rất khó tính toán. Việc trả tiền oan sai cũng theo cách dễ dàng chấp nhận các yêu cầu của người oan sai. Tại sao tiền oan sai thường lớn là như vậy.
     Luật về bồi thường hiện hành còn cho phép nhà nước chủ động bồi thường những khoản mà người oan sai không yêu cầu.
     Tuy vậy, không có nghĩa là người oan sai có thể nại ra bất cứ khoản nào. Ít ra thì tên của các khoản yêu sách nên “ nghe được “. Những người như ông X. cũng nên nhớ rằng chỉ những vụ kiểu ông Chấn, ông Nén hay bà Đặng Thị Nga kể trên, tức là chịu án oan, từng ngồi tù mới được xét bồi thường tiền tỷ. Những vụ khởi tố, tạm giam sai sau đó được thả, chưa thành án, thường có mức bồi thường vài trăm triệu đến 1 – 2 tỷ. Với con trâu nhà ông X., có lẽ cứ nên nại ra thiệt hại về tinh thần, rồi mất mát công sức của cả nhà, thiệt hại do chuyển đổi công việc… thì tốt hơn. Và nói chung nên dừng ở một con số mà cơ quan nhà nước chấp nhận được. Người ra quyết định bồi thường của cơ quan nhà nước làm oan sẽ phải trả lời cấp trên nếu mức bồi thường quá lớn.