TRANH CHẤP HÔN NHÂN: CON DÂU ĐƯỢC ĐẤT KHI NÀO ( CĂN CỨ ÁN LỆ )

TRANH CHẤP HÔN NHÂN: CON DÂU ĐƯỢC ĐẤT KHI NÀO ( CĂN CỨ ÁN LỆ )
- Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương -
     Án lệ là những bản án được ngành tòa án cho là đúng đắn. Nó là chuẩn để đánh giá thắng/thua nếu vụ việc có nhiều điểm giống án lệ. Án lệ là cần thiết. Các quy định pháp luật có thể có nhiều cách hiểu. Án lệ thống nhất một cách hiểu trong những tình huống mà nó nêu. Ngành tòa án cho rằng những tình huống này có thể xảy ra nhiều trong thực tế.
     Có một án lệ về hôn nhân mô tả tình huống mà theo chúng tôi xảy ra nhiều trong thực tế. Chúng tôi tóm tắt dễ hiểu nhất để những người rơi vào tình huống tương tự có thể đánh giá được cơ hội của mình nếu vụ việc được đưa ra tòa.
     Chị Hồng anh Nam lấy nhau năm 1992. Chị Hồng sống ở nhà chồng. Do thêm người nên nhà chồng, ông Phác là bố chồng chủ hộ, được cấp đất giãn dân. Sau nhà chồng họp và tuyên bố cho chị Hồng anh Nam diện tích đất đó. Tuyên bố miệng, không giấy tờ.
     Năm 2001, nhà nước chủ trương cấp Sổ Đỏ cho các hộ dân. Cả nhà chồng và nhà chị Hồng cùng được cấp Sổ Đỏ một đợt. Sổ Đỏ tên vợ chồng. Đến 2009, chị Hồng ly hôn anh Nam.
     Tại tòa, chị yêu cầu chia ½ nhà – đất. Anh Nam và bố chồng, ông Phác, không đồng ý. Lý do họ nại ra: Đất giãn dân cấp cho cả gia đình; chỉ cho chị Hồng anh Nam ra ở nhờ; khi làm Sổ Đỏ, anh Nam tự ý đi làm không nói gì với gia đình.
     Hai phiên sơ và phúc thẩm, chị Hồng đều thua. Đất được cho là của nhà ông Phác. Chị Hồng anh Nam phải trả lại toàn bộ. Tòa kiến nghị ủy ban huyện thu hồi Sổ Đỏ tên chị Hồng anh Nam cấp lại cho nhà ông Phác.
     Đến phiên giám đốc thẩm, chị Hồng mới có hi vọng. Tòa giám đốc thẩm cho là: Khi làm Sổ Đỏ năm 2001, ông Phác, bố chồng không thể không biết. Lúc đó ông không phản đối. Sau này, chị Hồng anh Nam làm nhà trên đất, ông cũng không phản đối. Điều này cho thấy ông đã cho chị Hồng anh Nam đất. Vì vậy, đất và sau này là nhà, có phần của chị Hồng là ½. Từ đó, tòa bác bỏ 2 bản án trước đó.
     Án lệ đã thay đổi cách hiểu của các bản án trước đó: Với nhà – đất, đã cho phải có giấy tờ công chứng. Trong án lệ, việc cho đất được suy từ một loạt hành vi: Ông bố chồng không thể không biết việc con trai và con dâu làm Sổ Đỏ - Biết mà không phản đối tức là đồng ý – Thấy làm nhà không phản đối tức là đồng ý lần nữa việc cho đất.
     Đây là án lệ hiệu quả. Có 7 bản án vận dụng án lệ này.