• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội -

• 

Với người Việt, vợ chồng lập hợp đồng hôn nhân là điều gì đó thật lạ. Có thể họ nghe nói nhiều, nhưng dám áp dụng hẳn là không. Cho đến khi một người nổi tiếng công khai chuyện này...
Như nhiều báo đưa, Thu Hoài, người chiến thắng trong cuộc thi Hoa hậu Phu nhân 2012 và cũng là nữ doanh nhân thành đạt, chủ của chuỗi cửa hàng chăm sóc sắc đẹp, nhà hàng tại thành phố Hồ Chí Minh và chồng chưa cưới, doanh nhân Việt kiều Trí Tống công bố một hợp đồng hôn nhân. Hợp đồng hôn nhân, như Hoa hậu Thu Hoài chia sẻ, có điều khoản ai ly hôn trước sẽ bị phạt 2 triệu đô la. Điều khoản do chính doanh nhân Trí Tống đề xuất. Hợp đồng rõ ràng, rành mạch, có tham vấn của luật sư.
Thông tin này có nhiều điểm tích cực: Những người có tài sản riêng trước khi tiến tới hôn nhân đã có lựa chọn đúng đắn, đó là lập hợp đồng hôn nhân. Công dụng hợp đồng mang lại là sự rành mạch về tài sản. Nghĩa là nguy cơ tranh chấp kiểu vợ chồng ông chủ Trung Nguyên ở mức nhỏ nhất.
Vấn đề nằm ở chính thỏa thuận ai ly hôn trước sẽ bị phạt 2 triệu đô la. Để tiện xem xét, chúng ta giả định đúng thật là nó được viết vào hợp đồng hôn nhân.
Doanh nhân Trí Tống, như đã nói, đã tham vấn luật sư khi lập hợp đồng. Tuy nhiên, việc dùng đồng đô la trong một thỏa thuận mà nếu có tranh chấp sẽ được tòa án Việt Nam phân xử, hẳn đặt ra vấn đề về hiệu lực của nó. Lẽ nhiên, luật sư của anh có thể đã viết: Ai ly hôn trước sẽ bị phạt số tiền Việt quy đổi thành 2 triệu đô la. Nếu vậy, cái gì đó liên quan đến đô la ở đây không gây rắc rối gì.
Vấn đề nữa là có thể phạt ai đó khi người đó ly hôn hay không? Giở Luật Hôn nhân Gia đình hiện hành, sinh viên luật nào cũng có thể dẫn ra điều 51: Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại tòa án không thành thì tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Cứ như luật, thì việc ly hôn có nhiều nguyên nhân, có nguyên nhân bạo hành, có nguyên nhân vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ vợ chồng ( ngoại tình chẳng hạn ). Chẳng nhẽ một ông chồng có cặp mắt thành quầng như gấu trúc vì bị vợ đánh ( việc ông Tây to cao bị bà vợ Việt đánh có rồi ), lại có thể bị tòa Việt Nam tuyên phạt 2 triệu đô la chỉ vì muốn thoát khỏi cuộc sống bạo lực dưới mái nhà? Ngay cả khi ông chồng đáng thương từng chấp nhận như vậy, liệu tòa án có thể vì việc tròng dây vào cổ này mà bồi nhát nữa cho người chịu cảnh bạo lực không? Đúng là một ông chồng, nếu ngoại tình và đâm đơn ly dị vợ đáng chịu phạt 2 triệu đô la, nhưng hình như doanh nhân Việt Kiều chưa được luật sư của anh nhắc rằng còn có nguyên nhân khác khiến người ta đâm đơn ly hôn. Mà những nguyên nhân này khiến cho điều khoản phạt 2 triệu đô la đình đám kia trở nên vô hiệu. Tóm lại, có vẻ như hợp đồng này thiếu sự tiên lượng các tình huống.
Lẽ nhiên, chúng ta nên chúc cho hai vợ chồng Hoa hậu Thu Hoài hạnh phúc, không phải giở điều khoản chịu phạt.
Và nên hiểu họ là người có tiền. Phạt đến 2 triệu đô la cơ mà!