Với luật sư, câu hỏi khó trả lời nhất của khách hàng: Chúng tôi có bao nhiêu phần trăm thắng? Luật sư không biết trả lời sao khi trước mặt anh/chị ta là bản cáo trạng truy tố thân chủ. Ở Việt Nam, tính từ 2002, chưa luật sư nào được hưởng niềm vui vỡ òa khi tòa tuyên thân chủ anh/chị ta vô tội.
          Người viết dám trả lời: Cơ hội thắng của quý vị là 100%. Nếu quý vị chơi tới cùng.
          Thắng được hiểu là được hưởng mức án thấp hơn, hoặc mức thấp nhất mà người ta định tuyên cho bị cáo. Kiểm sát viên đề nghị mức án 5 đến 7 năm tù, thắng có nghĩa là bị cáo được mức 4 hay 5 năm tù.
          Nếu một người bị tuyên 7 năm tù, cái anh/chị ta nên làm là nỗ lực để được giảm án. Nếu 7 năm mà chỉ phải ngồi bốn năm rưỡi thì đó cũng coi là thắng.              Chơi tới cùng hiểu là ngay khi có án rồi, vẫn tìm cách tác động để mức án đó giảm xuống. Có các quy định về giảm án, tha tù. Người bị tuyên án cần luật sư tư vấn để làm đúng quy định đó.
          Một số trường hợp, kể cả khi người ta rất có điều kiện, vẫn không được tư vấn để làm đúng. Tiền vẫn mất mà tù vẫn phải ngồi. Trường hợp Phan Sào Nam, đang bị yêu cầu quay lại nhà tù, là ví dụ.
          Ngày 30/11/2018, Phan Sào Nam bị tuyên án 05 năm tù liên quan đến một vụ đánh bạc nghìn tỉ. Tính từ ngày bị tạm giam là 27/10/2017, anh ta đã ngồi tù ba năm hai tháng. Sau đó Nam được Tòa án Nhân dân tỉnh Quảng Ninh tha tù trước hạn 22 tháng. Viện Kiểm sát Tối cao cho rằng Nam không đáng được như vậy. Những người đã ra quyết định tha tù cho Nam chịu kỉ luật. Quyết định giảm án bị đề nghị hủy.
          Nhắc lại vụ án: Giữa 2015, Phan Sào Nam và Công ty CNC tung ra cổng game Rikip/Tip.club, thu hút 43 000 lượt người tham gia đánh bạc. CNC được một số quan chức Bộ Công an dung túng. Đến đầu 2018, vụ án bị phanh phui. Hơn 90 bị cáo phải ra hầu tòa. Các bản án được tuyên. Ngoài số năm tù như nói trên, Nam còn phải nộp 1475 tỉ đồng. Đến tháng 04/2019, Nam đã nộp được gần hết, chỉ còn lại 13,2 tỷ.
          Tại sao việc giảm án cho Nam là sai? Phạm nhân muốn được giảm án phải làm gì?
          Thời điểm Nam bị tuyên án, Luật Thi hành án hình sự 2010 vẫn có hiệu lực. Theo luật này, do Nam phải thi hành án tại một trại giam thuộc tỉnh Quảng Ninh nên Tòa án tỉnh Quảng Ninh sẽ xét giảm án. Nếu có yêu cầu giảm, tòa sẽ xem xét Nam đã nộp đầy đủ số tiền tòa bắt nộp chưa? Nếu chưa, phải có chứng cứ chỉ ra là Nam không đủ khả năng kinh tế. Như trên đã nói, Nam chỉ còn phải nộp 13,2 tỷ nữa. Tuy nhiên, chứng cứ không đủ khả năng kinh tế thì không có.             Ngược lại, người ta thấy anh ta còn món 3,5 triệu đô la ( gần 80 tỷ đồng ) gửi tại Singapore ( sau này thấy nói đã “ bốc hơi “ ). Khi chưa vượt qua bước nộp đủ tiền ( hoặc chỉ ra là không đủ tiền ), đừng nói tới các bước tiếp theo.
          Giả định, Nam nộp đủ tiền hoặc cho thấy đang túng thiếu, người ta sẽ giở những quy định tại Thông tư 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 15/05/2013 hướng dẫn quy định về giảm thời hạn chấp hành án phạt tù để đối chiếu. Cụ thể, nếu muốn giảm án, Nam phải:
- Chấp hành được ít nhất một phần ba thời hạn đối tù: Thời gian ngồi tù của Nam đã quá nửa. Coi như đáp ứng;
- Có 06 tháng hoặc hai quí gần nhất được trại giam xếp loại hạnh kiểm từ khá trở lên: Theo thông tin báo đưa, Nam không đạt tiêu chuẩn này.
Nam cũng có thể được giảm án nếu lập công, tức giúp công an xử lý thêm tội phạm; cứu được tính mạng của người khác trong tình thế hiểm nghèo, cứu được tài sản có giá trị từ 30.000.000đ trong thiên tai, hỏa hoạn; có những phát minh, sáng kiến có giá trị lớn, có thành tích đặc biệt xuất sắc khác được trại giam, cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận. Trong vụ án đánh bạc nghìn tỷ, có bị can Lê Văn Kiên bỏ trốn sau này ra đầu thú, tuy nhiên hoàn toàn không do Nam viết thư, tác động. Coi như Nam chưa lập được công gì.
          Tóm lại, tuy ngồi khá lâu so với bản án, Phan Sào Nam không đáp ứng được cả điều kiện cần ( nộp đủ tiền hay chứng minh không còn tiền ) và điều kiện đủ ( cải tạo tốt, lập công chuộc tội ) và có thể vẫn phải quay lại trại giam. Vụ tha tù này, Nam được Tòa Quảng Ninh ưu ái, nhưng Viện Kiểm sát Tối cao, cơ quan có quyền giám sát và can thiệp vào tất cả các vụ tha tù, đã không cho qua. Anh ta thiếu tư vấn để đến mức có tiền mà không nộp được, không đạt được mức xếp loại mà để đạt được chẳng có gì khó, không biết cách lập công thế nào...
         Vậy, người đang chấp hành án, người thân bên ngoài của họ nên lưu ý gì để được giảm án?
1.Người ta chỉ giảm án cho phạm nhân khi đã chấp hành được 1/3 thời gian tính từ lúc bị tạm giam. Đừng tính giảm án trong thời gian này. Làm quen với hệ thống xếp loại trong trại giam, chuẩn bị và nộp các khoản tiền như bản án đã tuyên.
2.Nỗ lực nộp các khoản tiền như bản án tuyên, từ khoản lệ phí xét xử trở đi. Hoặc gặp, đàm phán, trình bày hoàn cảnh với người bị hại để được giảm, xóa bỏ các khoản bồi thường. Chứng minh điều kiện kinh tế không đủ để nộp các khoản tiền bằng các xác nhận gia cảnh tại địa phương.
3.Làm quen, tuân thủ các quy định về xếp loại trong trại giam. Nỗ lực đạt mức khá.
4.Tìm hiểu về lập công. Nếu cần khai thêm, liên lạc với cơ quan điều tra đã điều tra vụ của mình để được hướng dẫn.
5.Đơn từ xin giảm án của phạm nhân, của gia đình nên nộp cùng chứng cứ về nộp các khoản tiền, thỏa thuận với người bị hại, chứng cứ không đủ điều kiện kinh tế, xác nhận đã lập công v.v...Luật sư sẽ giúp tập hợp hồ sơ và hướng dẫn nộp đúng thời điểm.
6.Nên có luật sư để khi nghe được điều gì về giảm án thì kịp thời trao đổi. Giảm án là cái nhiều đối tượng lừa đảo, kiếm chác... nhằm vào.