• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội -

• 

          Hai nghệ sĩ Việt Nam là HĐ và HHA hiện gặp rắc rối ở nước ngoài về hành vi hiếp dâm, hoặc có thể là tấn công tình dục, theo như nhiều báo mạng đưa. Ở Việt Nam người ta chưa xác định thế nào là tấn công tình dục. Hiếp dâm được coi là một tội trong Bộ luật Hình sự. Nó được hiểu là: Người nào dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc lợi dụng tình trạng không thể tự vệ được của nạn nhân hoặc thủ đoạn khác giao cấu hoặc thực hiện hành vi quan hệ tình dục khác trái với ý muốn của nạn nhân. Tình trạng không thể tự vệ có thể hiểu như say rượu, bất tỉnh... Thủ đoạn khác khá đa dạng. Cô A là gái bán dâm, B và C bàn nhau chơi nhưng không trả tiền. B và C tuy không dùng vũ lực vẫn có thể bị quy hiếp dâm như thường.
          Giữa pháp luật nước ngoài và pháp luật Việt Nam, thực tế không có khác biệt trong quy định về hành vi hiếp dâm. Sự khác biệt nằm trong việc xử lý. Ở Mỹ, Mike Tyson thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp luôn có phụ nữ săn đón. Anh ta gọi một trong những cô gái hâm mộ mình lên phòng riêng khách sạn vào nửa đêm. Cô gái rời phòng khách sạn, như nhiều người làm chứng xác nhận, không có vẻ gì là bị cưỡng bức. Sau đó, cô ta thưa Mike tội hiếp dâm. Võ sĩ vẫn phải chịu mức án 6 năm tù. Ở Việt Nam, một hoa khôi Đại học Ngoại thương tố cáo một chủ tịch đã hành hung cưỡng hiếp cô cả đêm trong một khách sạn hạng sang. Vụ việc chẳng đi đến đâu. Nói chung ở Việt Nam có thông lệ là cái xảy ra giữa đàn ông và đàn bà sau cánh cửa kín là cái mà pháp luật không thể gọi được nó là cái gì.
          Lẽ nhiên, vẫn cứ phải ghi nhận tình trạng tùy tiện khi quy kết ai đó phạm tội hiếp dâm. Mà hình như việc chứng minh ai đó phạm tội hiếp dâm dễ dàng hơn trước đây. Giờ thì khi có đơn thưa, điều tra viên chỉ cần xem: 1- Có việc dùng vũ lực không? Và 2- Có sự trái ý muốn không.                  Thời kì những năm 1960, Tòa án Nhân dân Tối cao đã có hướng dẫn bằng văn bản về việc kẻ hiếp dâm thực hiện hành vi cụ thể nào mới được coi là phạm tội. Ví dụ bộ phận đặc thù đàn ông của kẻ hiếp dâm phải đặt ở đâu đó. Giả sử khi vật lộn với nạn nhân, hắn ta gặp tình trạng chưa đến chợ đã hết tiền, hắn không còn ham muốn nữa và buông nạn nhân, thì vẫn cứ coi hắn chưa phạm tội hiếp dâm. Thời những năm 1990, một gã đột nhập vào khu nhà tắm công cộng dùng vũ lực định hiếp một người phụ nữ, tuy nhiên do có người vào, gã phải từ bỏ ý định. Tại công an, gã khai gã quá thương nạn nhân nên từ bỏ ý định hiếp dâm. Vậy là người ta để gã thoát tội vì đã “ tự ý nửa chừng chấm dứt tội phạm “.
          Để cãi cho một khách hàng bị quy tội hiếp dâm, luật sư thường tập trung khai thác quan hệ giữa nạn nhân và thủ phạm. Bối cảnh dẫn đến việc hiếp dâm cũng được khai thác. Phản ứng của nạn nhân đủ mạnh không? Vũ lực thủ phạm sử dụng đủ để đẩy nạn nhân vào tình trạng không thể chống cự? Thậm chí chi tiết những gì xảy ra vào lúc được cho là hiếp dâm, lời nói, các tư thế… Trường hợp chỉ một nạn nhân và một thủ phạm, việc hòa giải bồi thường được đề cao.
           Với trường hợp kiểu HĐ và HHA, giả định hai người bị bẫy theo kiểu: Gọi cô gái lên phòng, đưa ra một mức giá, xong việc cô gái đòi thêm tiền với câu dọa: Nếu không đồng ý sẽ tố cáo hiếp dâm. HĐ và HHA được khuyên: Cả hai người phải thống nhất một cách nói với cảnh sát: Ngã giá với cô gái; cùng lên phòng; khai thống nhất những gì xảy ra; trả tiền cô gái; cô gái yêu cầu đưa thêm tiền; .v.v… Số lượng lời khai khiến họ có lợi trước bên tố cáo, vấn đề là lời khai phải thống nhất. Thực tế, nếu thông đồng khai báo, kẻ phạm tội cũng không thể bị quy tội khai báo gian dối. Cơ quan điều tra có nghĩa vụ chứng minh tội phạm.