• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội -

• 

     Khi xem các bộ phim hình sự Việt Nam, bạn thường nghe công an nói với tội phạm: Đề nghị anh khai báo thành khẩn để được hưởng lượng khoan hồng. Trong luật hình sự, có quy định về tình tiết giảm nhẹ là thật thà khai báo. Tòa luôn có xu hướng giảm nhẹ tội cho bị cáo nếu khai thật, hợp tác với cơ quan điều tra. Tuy vậy, không chắc người phạm tội đã biết cách khai để được tòa tuyên giảm án. Ví dụ một kẻ buôn ma túy luôn biết các “ đồng nghiệp “ khác, biết họ đang làm gì. Nhưng khi bị bắt, kẻ buôn ma túy thường chỉ tập trung vào việc của mình, tức là đi cung hết buổi này buổi khác, khai mình mang bao nhiêu, từ lúc nào… mà không khai ra đường dây khác. Cơ hội được mức án nhẹ hơn bị lỡ là vì vậy.
     Việc khai báo giúp cơ quan điều tra phá án thực tế được quy định cụ thể tại Thông tư liên tịch số 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC ngày 15/05/2013 hướng dẫn thi hành các quy định về giảm thời hạn chấp hành án phạt tù. Theo đó, nếu người bị án – đang chấp hành hình phạt tù – giúp cơ quan công an từ cấp huyện trở lên phá án thì có thể được giảm tối đa 04 năm tù ( tất nhiên là thêm vài điều kiện khác ). Vẫn biết, việc này trực tiếp áp dụng cho người đang chấp hành hình phạt tù. Mà chúng ta đang nói tới đây lại là bị can, những người đang bị điều tra.
     Tuy vậy, bị can hoàn toàn có thể giúp cơ quan điều tra phá án và đề xuất giảm mức án tại phiên tòa đang đợi mình phía trước. Lý do là nếu người chấp hành hình phạt tù được giảm án nếu khai ra và giúp phá án, thì bị can cũng phải được hưởng điều tương tự. Bị can cần có thông tin giá trị về ai đó đang vi phạm cái gì đó và biết cách cung cấp cho công an. Có thể thông tin là không đủ để công an phá thêm một vụ án, nhưng nó lại gây ấn tượng với tòa, từ đó bị cáo có thể có một mức án nhẹ.
     Một số chia sẻ để bị can có thể được xem xét giảm mức án tuyên tại tòa bằng cách khai thêm tội phạm mới:
1.Hỏi điều tra viên, kiểm sát viên xem mức án mình có thể phải chịu là bao nhiêu. Từ đó cân nhắc xem có nên cung cấp thông tin về tội phạm mới không. Chỉ nên cung cấp thông tin nếu mức án dự kiến đủ nặng ( trên 5 năm ).
2.Tập hợp thông tin tội phạm mình biết một cách đầy đủ: Tên, tuổi, địa chỉ, hành vi …
3.Khai thêm bằng cách yêu cầu điều tra viên cho viết bản tường trình. Ngoài việc cung cấp thông tin tội phạm mình biết, nhất thiết phải có yêu cầu: Đề nghị xem xét giảm án ( với số năm cụ thể, ví dụ: 02 năm, 03 năm … ). Yêu cầu điều tra viên ghi riêng bản cung nội dung khai thêm và đề nghị giảm án.
4.Hỏi thông tin từ điều tra viên, kiểm sát viên xem việc điều tra theo thông tin tội phạm mình cung cấp đã diễn ra chưa? Nếu chưa, khi xử ở tòa trình bày với tòa là đã cung cấp thông tin này và yêu cầu tòa ghi nhận, xem xét tuyên mức án nhẹ hơn.
5.Ngay cả khi không được tuyên mức án nhẹ hơn, vẫn có thể tiếp tục sử dụng thông tin tội phạm để cung cấp trong giai đoạn thi hành án.