• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội -

• 

          Theo Điều 60, Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 thì bị can có quyền ghi chép hồ sơ vụ án. Tại Thông tư 02/2018/TTLT-BCA-VKSNDTC-TANDTC-BQP ngày 01/02/2018 quy định: Bị can được thông báo về quyền này khi điều tra viên giao kết luật điều tra. Bị can phải có văn bản gửi cơ quan điều tra. Nếu bị tạm giam, bị can phải gửi văn bản này đến giám thị trại giam.  Trại giam sẽ chuyển văn bản tới cơ quan điều tra trong vòng 01 ngày. Bị can phải nói rõ mình cần đọc tài liệu gì. Sau khi cơ quan điều tra tiếp nhận, sẽ phải đáp ứng yêu cầu bị can. Nếu bị can không bị tạm giam, sẽ được đến trụ sở cơ quan điều tra ghi chép hồ sơ. Nếu bị can bị tạm giam, sẽ được dùng phòng hỏi cung của trại giam để ghi chép. Cơ quan điều tra sẽ cung cấp giấy bút để bị can ghi chép. Ghi chép xong, bút sẽ được thu lại, giấy được mang vào buồng giam. Thời gian ghi chép hồ sơ tính theo lần, mỗi lần không quá 03 giờ. Mỗi ngày không quá 02 lần.
          Giờ thì tại tòa, người ta thay cái vành móng ngựa bằng bàn khai báo. Cái bàn này rất tiện để đặt hồ sơ, giấy tờ. Tuy vậy, người ta vẫn chỉ có thấy những mặt bàn  chống không. Bị cáo không có trong tay hồ sơ thì không thể tranh tụng tốt. Trong vụ án Phan Văn Anh Vũ, bị cáo có trí nhớ phi thường, nhưng do không có hồ sơ nên không thể nhớ lại những gì mình đã khai tại công an. Tương tự, trong vụ án chuyến bay giải cứu, 54 bị cáo cũng không mang theo trang hồ sơ nào. Cãi khỏe như bị cáo Hoàng Văn Hưng, một điều tra viên kì cựu, nhưng do không có hồ sơ trong tay nên cũng phải chấp nhận tuyên án.
         Vậy làm gì để một bị cáo có hồ sơ để khi ra tòa có thể tranh luận tốt? Chia sẻ:
1.Nhất định đưa ra yêu cầu tiếp cận tài liệu. Yêu cầu trại tạm giam tạo điều kiện bằng cách xin giấy bút để làm đơn yêu cầu.
2.Ghi rõ trong đơn yêu cầu tiếp cận tài liệu: “ Đọc, ghi chép tất cả các bản cung bị can đã khai; các lời khai bị can khác, người bị hại, người làm chứng khai về bị can; kết luận giám định; các tài liệu buộc tội có trong hồ sơ “.
3.Do tài liệu cần ghi chép có thể nhiều, thời gian ghi chép dài, có thể yêu cầu điều tra viên cung cấp bản phô tô tài liệu cần ghi chép.
4.Do không bị hạn chế về số lần được tiếp cận tài liệu, hãy thực hiện việc ghi chép làm nhiều lần, cho đến khi đủ thông tin cần thiết.
5.Yêu cầu điều tra viên sắp xếp hồ sơ, đánh số bút lục, ghi mục lục. Căn cứ vào mục lục để xem qua hồ sơ có gì. Khi ghi chép, nhớ ghi kiểu: Bút lục số bao nhiêu đó, lời khai của ai đó, rồi ghi nội dung.
6.Yêu cầu trại tạm giam cho mang tài liệu ghi chép được ra tòa. Khi ra tòa, nếu không được đáp ứng quyền tiếp cận tài liệu, yêu cầu hoãn phiên tòa và có luật sư để hỗ trợ quyền được thông tin.
7.Nếu được tại ngoại, nên có luật sư để có được sao chụp hồ sơ.