Thời gian qua có nhiều vụ án luật sư cung cấp chứng cứ tại tòa. Đại đa số những vụ này, luật sư xoay chuyển được tình thế. Việc buộc tội bị chặn lại. Tòa chấp nhận trả hồ sơ điều tra bổ sung để xem xét thêm chứng cứ này.
Trong vụ 8 bệnh nhân tử vong do chạy thận tại Hòa Bình, luật sư Lê Văn Thiệp bào chữa cho bị cáo Hoàng Công Lương đã cung cấp tại tòa đoạn video ghi lại cuộc nói chuyện giữa ông Hoàng Đình Khiếu, nguyên trưởng khoa Hồi sức tích cực BV Đa khoa Hòa Bình và bà Bùi Thị Phương, phó phòng Tài chính – Kế toán về việc hoàn thiện hồ sơ sau khi xảy ra sự cố khiến 8 người thiệt mạng ngày 29/5/2017. Việc này khiến tòa quay lại xét hỏi làm rõ nội dung luật sư cung cấp.
Ngày 16.5, tại tòa, LS bào chữa cho bị cáo Hứa Thị Phấn  bất ngờ cung cấp cho HĐXX một thẻ nhớ (USB) có nội dung ghi lại cuộc nói chuyện về khoản vay trên 9.000 tỉ đồng giữa Ngân hàng Đại Tín - TrustBank và Công ty Phương Trang.
Sau khi HĐXX lập biên bản và niêm phong USB cùng các tài liệu, đồ vật liên qua và chuyển giao cho Viện KSND TP.HCM đánh giá, thì sau 3 ngày, Viện KSND TP.HCM có công văn cho biết không chấp nhận tài liệu, đồ vật do LS của bị cáo Phấn cung cấp tại tòa.
Trước những tài liệu, đồ vật do phía LS của bị cáo Hứa Thị Phấn cung cấp tại tòa, LS Phan Trung Hoài và LS Nguyễn Huy Thiệp (bảo vệ quyền lợi cho Công ty CP đầu tư Phương Trang, 18 công ty và 22 cá nhân có quan hệ hợp tác với Công ty Phương Trang) cùng đề nghị HĐXX làm rõ tính hợp pháp của chứng cứ và phải xác định rõ tài liệu, đồ vật LS Thơ nộp tại tòa không phải là chứng cứ của vụ án.
Trường hợp này, LS bào chữa bị cáo Phấn chưa thành công khi chưa thay đổi được bản chất vụ án. Một số vụ án khác, việc nộp chứng cứ mới dẫn đến kết quả mỹ mãn. Phiên tòa xét xử vụ án “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” liên quan đến Trương Hồ Phương Nga (Hoa hậu người Việt tại Nga) do TAND TP.HCM xét xử, ngày 27.6.2017, Lữ Minh Nghĩa trình bày trước HĐXX mình nhận được hơn 10 bức thư trong khoảng 5 - 7 lần mà Nguyễn Thùy Dung (cáo trạng xác định là đồng phạm với Phương Nga) gửi từ trại tạm giam ra. Nghĩa cũng nộp 5 bức thư cho HĐXX.
Khai trước tòa về cách thức viết thư, chuyển ra cho Lữ Minh Nghĩa khi đang ở trại giam, Dung trình bày, dùng đầu bàn chải đánh răng mài đi, sau đó lấy đầu mài viết lên túi ni lông.
Chứng cứ phát sinh tại tòa là những "bức thư ni lông" đó đã khiến HĐXX cho rằng có dấu hiệu thông cung và hành vi xâm phạm hoạt động tư pháp, lập tức niêm phong, lập biên bản thu giữ tài liệu, vật chứng; đồng thời, do vụ án còn có nhiều vấn đề chưa rõ của. HĐXX đã trả hồ sơ cho Viện KSND TP.HCM điều tra bổ sung. Vụ án này hiện rơi vào tình trạng không thể kết tội.
Một số luật sư cho rằng theo quy định pháp luật, với những chứng cứ phát sinh tại tòa thì HĐXX sẽ lập biên bản, niêm phong vật chứng, tài liệu dưới sự chứng kiến, có chữ ký nhận của người cung cấp, đại diện VKS tham gia phiên tòa từ đó, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ đánh giá về tài liệu, đồ vật này như thế nào, có được xem là chứng cứ của vụ án hay không. 
Nhận xét, so sánh về chứng cứ mới, phát sinh tại tòa trong các vụ án kể trên, cũng theo một luật sư, theo bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2015, LS có quyền tự thu thập chứng cứ. Và Điều 86 BLTTHS 2015 quy định: “Chứng cứ là những gì có thật, được thu thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định có hay không có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội và những tình tiết khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án”.
Đối với vụ án Trương Hồ Phương Nga, LS nhận xét, các LS bào chữa cho bị cáo Nga đã chứng minh được việc bức thư được “lén lút” viết và trao đổi qua lại giữa bị cáo trong vụ án và người làm chứng trong vụ án là hành vi pháp luật nghiêm cấm; nội dung bức thư hoàn toàn liên quan đến vụ án. Từ đó, các LS cũng khẳng định chứng cứ mới này có thể làm thay đổi toàn bộ bản chất vụ án, nên có căn cứ đề nghị HĐXX hoãn xét xử và trả hồ sơ điều tra bổ sung. Đối với chứng cứ phát sinh tại tòa trong đại án TrustBank, theo LS này, LS bào chữa cho bà Phấn cơ bản đã hoàn thành nhiệm vụ cung cấp chứng cứ để HĐXX có thể xem xét.
“Tuy nhiên, luật cũng đã quy định, chứng cứ là những gì có thật được thu thập theo trình tự thủ tục do bộ luật tố tụng hình sự quy định. Nếu tại thời điểm phát hiện ra chiếc USB, LS bào chữa cho bị cáo Phấn yêu cầu Thừa phát lại lập vi bằng nhận USB từ bà Phấn, lập vi bằng hành vi dịch thuật 48 trang tài liệu được nghe lại từ USB, thì tài liệu, đồ vật do LS Thơ cung cấp sẽ được xác định là chứng cứ mới, vì theo các quy định pháp luật liên quan, tài liệu do Vi bằng lập được coi là chứng cứ”, LS này nhìn nhận.
Như vậy, việc LS nộp chứng cứ tại tòa là rất ấn tượng. Nó có ích gì cho khách hàng của họ không lại là việc khác. Nếu chứng cứ đó:

• Về nội dung: Thay đổi bản chất vụ án,
• Về thủ tục: Được chuyển hóa phù hợp quy định pháp luật, thường thông qua thừa phát lại,

thì cơ hội chặn đứng việc buộc tội giống vụ Trương Hồ Phương Nga là rất cao. Nói chung để làm được việc này, LS cần chỉ ra tại sao chứng cứ mới thay đổi bản chất vụ án. Nếu LS có thêm văn bản đánh giá kèm theo chứng cứ nộp tòa thì thật sự tốt.