• Bài viết của Luật sư Lê Vinh, Trưởng Văn phòng Luật sư Chương Dương, Đoàn Luật sư Hà Nội -

• 

Luật định có nhiều loại việc có thể kiện ra tòa. Điều 26 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 liệt kê:
-Tranh chấp về quốc tịch Việt Nam giữa cá nhân với cá nhân.
-Tranh chấp tài sản.
-Tranh chấp hợp đồng.
-Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ.
-Tranh chấp thừa kế.
-Tranh chấp về bồi thường thiệt hại.
-Tranh chấp về nước,  việc xả thải.
-Tranh chấp đất đai.
-Tranh chấp liên quan đến báo chí.
-Tranh chấp liên quan đến văn bản công chứng.
-Tranh chấp thi hành án.
-Tranh chấp về đấu giá.
-Các dạng tranh chấp khác ( kiểu xúc phạm, bêu riếu chẳng hạn ).
Liệt kê như vậy rất dài, phức tạp. Nhất là khi những người ra tòa ít biết luật. Cách chia đơn giản nhất: Bạn kiện vì cái gì, danh dự hay tiền bạc? Việc này rất quan trọng. Nó quyết định bạn có nên kiện không? cách kiện? điểm dừng?
Xác định danh dự hay tiền bạc lại tùy vào mỗi người. Một việc, như là nợ nần chẳng hạn, tưởng chừng là việc tiền bạc, nhưng chủ nợ coi ra tòa là cách để con nợ thấy phải coi trọng mình thì cũng có thể coi là vì danh dự. Việc khác, như là làm mất uy tín, nhưng do người bị bôi nhọ mất mối làm ăn, tưởng chừng là việc danh dự, nhưng người bị bôi nhọ muốn bồi thường thiệt hại thì lại thành chuyện tiền bạc.
Việc xác định danh dự hay tiền bạc giúp bạn biết được đến lúc nào thì dừng việc kiện cáo. Có thể đó là khi bạn nhận được một khoản bù đắp thỏa đáng, khi đối phương xin lỗi bạn, lúc bạn hết tiền theo kiện, hoặc thời điểm bạn thấy mọi cơ hội đóng lại. Chủ nợ ở ví dụ trên chẳng hạn, anh ta có thể xóa nợ cho con nợ tại thời điểm con nợ tỏ ra biết điều. Người bị bôi nhọ đến mức mất mối làm ăn sẽ rút đơn khởi kiện khi một phần tiền thiệt hại, ít ra tương đương với số tiền thuê luật sư, được trả lại cho anh ta, và anh ta nhận ra danh tiếng có thể gây dựng lại.
Không biết cách dừng vụ việc, do đó thua kiện, cũng có thể do nhầm lẫn giữa danh dự và tiền bạc. Ví dụ: A là anh cả giữ hết đất. B và C kiện chia đất. A cho rằng hai em hỗn láo nên quyết tâm giữ đất, cho dù B và C đã yêu cầu được chia một phần đất nhỏ. Nếu xác định vụ việc là tiền bạc, rõ ràng A cần giữ lại càng nhiều đất càng tốt, đồng nghĩa với việc chấp nhận chia đất theo yêu cầu của B và C. Ý muốn dạy cho B và C một bài học khiến A mất nhiều đất, trong khi danh dự uy tín vẫn không bảo toàn.
Vậy, khi chuẩn bị kiện cáo hay bị cuốn vào cuộc kiện cáo, bạn nên xác định rõ bạn muốn gì? tiền hay danh dự? Cụ thể:
1.Chỉ bạn là người xác định được bạn muốn gì khi theo kiện. Tiền hay danh dự là câu hỏi bạn nên tự trả lời.
2.Sau khi xác định kiện vì tiền hay vì danh dự, việc tiếp theo là xác định cách kiện phù hợp. Lúc này bạn cần tham vấn luật sư.
3.Cùng với xác định kiện vì tiền hay danh dự, hãy xác định một điểm dừng. Kiện vì tiền thì xác định một con số khiến bạn thỏa mãn, đối phương chấp nhận được. Kiện vì danh dự thì xác định điểm dừng có thể là khi đối phương thay đổi thái độ.
4.Sau khi xác định điểm dừng, tỉnh táo để không bị động. Hãy cố gắng dừng đúng chỗ.
5.Cũng nên biết rõ đối phương vì tiền hay danh dự mà theo kiện để có bước đi phù hợp.