Hỏi: Tôi và vợ tôi kết hôn ở Việt Nam từ 2006. Có đăng ký. Sau đó cả hai có thởi gian cùng ra nước ngoài làm ăn sinh sống. Tôi về nước sau vài năm. Vợ tôi sống ở nước ngoài đến giờ. Hiện tại, chúng tôi không còn tình cảm gì nữa. Một vài lần tôi đặt vấn đề ly hôn, vợ tôi không đồng ý, nói cứ để thế và không chịu về Việt Nam để làm thủ tục ly hôn. Tôi có thể ly hôn vợ tôi, trong khi vợ tôi không về nước để hoàn thiện thủ tục ly hôn hay không?
Trả lời:
Theo điều 464 Bộ luật Tổ tụng Dân sự 2015, trường hợp anh hỏi chính là trường hợp các bên là công dân Việt Nam nhưng việc chấm dứt quan hệ xảy ra tại nước ngoài nên được xác định là vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài. Hoàn toàn có thể ly hôn, kể cả khi vợ anh không về nước, với điều kiện là cần đáp ứng các quy định tại Chương XXXIII Quy định chung về thủ tục giải quyết vụ việc dân sự có yếu tố nước ngoài, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015.
Đầu tiên, anh cần làm đơn ly hôn gửi tòa án tỉnh, thành phố nơi vợ chồng anh sinh sống trước khi cả hai ra nước ngoài. Đơn phải  đáp ứng yêu cầu nêu tại Điều 473 Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015. Cụ thể, phải đầy đủ họ, tên, địa chỉ của vợ anh ở nước ngoài. Đơn này kèm theo giấy tờ, tài liệu xác thực họ, tên, địa chỉ của vợ anh.
Trường hợp thiếu những nội dung trên thì phải bổ sung trong thời hạn do tòa ấn định. Hết thời hạn đó mà không cung cấp được thì tòa án trả lại đơn ly hôn.
Trường hợp không xác định được địa chỉ của vợ anh, anh có thể yêu cầu tòa án Việt Nam đề nghị cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài xác định địa chỉ, hoặc có thể yêu cầu tìm kiếm người vắng mặt tại nơi cư trú, hoặc yêu cầu tòa án Việt Nam , cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài tuyên bố đương sự mất tích, đã chết theo quy định của pháp luật Việt Nam, pháp luật nước ngoài, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Trường hợp cơ quan có thẩm quyền của nước ngoài trả lời cho tòa án Việt Nam không xác định được địa chỉ của đương sự ở nước ngoài hoặc sau 06 tháng mà không có trả lời thì tòa án trả lại đơn ly hôn.
Các vấn đề như tống đạt văn bản tổ tụng, thu thập chứng cứ ở nước ngoài, mở phiên tòa xét xử vụ ly hôn... là việc của tòa án.
Trong trường hợp phải dựa vào quy định pháp luật của nước mà vợ anh đang sinh sống để giải quyết vụ án, ví dụ phân chia tài sản ở nước ngoài hình thành trong thời ký hôn nhân, anh hoặc vợ anh có quyền cung cấp cho tòa thông tin về các quy định của pháp luật nước ngoài. Theo Điều 478, tài liệu này phải được dịch ra tiếng Việt, có công chứng, chứng thực hợp pháp. Tòa cũng có thể yêu cầu các cơ quan chức năng như Bộ Tư pháp, cơ quan ngoại giao, cơ quan, tổ chức, cá nhân có  chuyên môn về pháp luật nước ngoài cung cấp thông tin liên quan.